Dünya çapında görülme oranı en çok artan kanserlerden biri olan karaciğer kanserinin risk faktörleri ve önleme yolları hakkında hakkında çoğu insan yeterince bilgi sahibi değildir. Bu nedenle, risk altındakilerin düzenli taramalardan geçmesi son derece mühimdir.
Karaciğer kanseri belirtileri genellikle sadece kanser ileri bir aşamaya ulaştığında ortaya çıkar, bu nedenle düzenli taramalar hayatta kalma oranları için kritiktir. Düşük risk altındaki kişiler için tarama önerilmese de, tarama daha yüksek risk altındaki kişiler için yararlı olabilir ve hastalığın diğer organlara ulaşmadan önce ilerlemesini yavaşlatabilir.
KARACİĞER KANSERİNE NELER SEBEP OLUR?
Yaş
Yaş genel olarak kanser gelişimi için en önemli risk faktörüdür. Yaş ilerledikçe, daha fazla DNA değişikliği (mutasyon) birikir ve bunların bazıları kansere yol açabilir. İleri yaştaki insanlar genellikle DNA değişiklikleriyle savaşmak için daha az etkili bir bağışıklık sistemine sahiptir. Genel olarak, yeni teşhis edilen kanser vakalarının yaklaşık yüzde 70’i 60 yaşın üzerindeki kişilerde bulunur. Bu, düzenli tıbbi kontrollerin önemini ortaya koymaktadır.
Alkol
Aşırı alkol tüketimi karaciğer kanseri riskini büyük ölçüde artırır. Tüketim arttıkça risk artar ve sigara içen kişilerde daha da artar. Güvenli bir alkol tüketimi dozu yoktur. Bazı yayınlarda özellikle kırmızı şaraplardaki bazı maddelerin yararlı olabileceğine dair veriler vardır ancak bu iddiaları doğrulayacak bilimsel hiçbir araştırma yoktur.
Kimyasallar
Çok çeşitli kimyasallar ve diğer maddeler DNA hasarına ve kansere yol açabilir. Bazılarından kaçınmak kolaydır (örneğin sigarayı bırakmak), ancak hava, yiyecek, su veya iş yerindeki malzemelerde olan kimyasallardan kaçınmak genellikle imkansızdır. Bilinen kanserojenlerin bazıları aflatoksin, arsenik, asbest, benzen, berilyum, kadmiyum, etilen oksit, formaldehit, radon, trikloretilen ve odun tozudur.
Kronik iltihap
İltihaplanma, hasarlı dokunun iyileşmesine izin veren doğal bir fizyolojik süreçtir. İltihaplanma süreci beyaz kan hücrelerinin, dokunun iyileşmesine yardımcı olmak için hücre büyümesini ve bölünmesini uyaran maddeler üreterek yanıt verdiği, hasarlı doku tarafından kimyasalların salınmasıyla başlar. Hasar çözüldüğünde, iltihaplanma durur. Kronik iltihaplanmada ise süreç doku hasarı olmadan başlayabilir ve olması gerektiği zaman kendiliğinden sona ermez. Çözümlenmemiş enfeksiyonlar, anormal bir bağışıklık tepkisi veya obezite gibi diğer durumlardan kaynaklanabilir. Zamanla, artan hücre büyümesi ve bölünmesi nedeniyle DNA hasarı meydana gelebilir. Bu nedenle, örneğin özellikle karaciğer ve kolon kanseri gelişme riski artar.
Obezite
Obez insanlar karaciğer kanseri de dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerini geliştirme riski altındadır. Sağlıklı bir diyet, fiziksel aktivite ve normal vücut ağırlığını korumak kanser riskini azaltabilir.
Sigara
Sigara, kanser ve kanser ölümlerinin önde gelen nedenidir. Aktif ve pasif içicilerin (sigara içen kişilerin yanında yaşayan kişiler) kansere yakalanma riski daha yüksektir. Sigara, akciğer kanseri, gırtlak, ağız boşluğu, yemek borusu, yutak, mesane, böbrek, karaciğer, mide, pankreas, kolon, serviks ve akut miyeloid lösemi kanseri gibi birçok kanser türüyle ilişkilendirilmiştir. Tütün kullanımı için güvenli sınırı yoktur ve tüm sigara içenlerin sigarayı bırakmaları şiddetle tavsiye edilir. Yaşları ne olursa olsun, sigarayı bırakan kişiler, sigara içenlere kıyasla önemli sağlık yararlarına ve daha uzun yaşam beklentilerine sahiptir.
Hepatit C
Sağlık geçmişiniz de karaciğer kanseri riskini artırabilir. Hepatit C geçirdiyseniz, teşhis edildikten 10 yıl sonra karaciğer kanseri gelişebilir.
Hepatit B
Hepatit B de kansere neden olabilir. Hepatiti olan herkes bir doktor tarafından takip edilmelidir. Kanser veya virüs olup olmadığını belirlemek için yılda en az bir tarama yapılması önerilir.
Kanserin nedenini kesin olarak belirlemek genellikle mümkün olmasa da bilimsel araştırmalar, belirli kanser türleri için hastalığa yakalanma riskini artıran birkaç risk faktörünün olduğunu ortaya koymuştur.
SESSİZ BELİRTİLER NELERDİR?
Ciddi seviyelere ulaşana kadar genellikle belirti vermeyen karaciğer kanserinde küçük değişikliklere dikkat etmek oldukça önemlidir. İşte size karaciğer hasarını söyleyebilecek bazı belirtiler.
Sarılık
Gözlerde veya ciltte sarılık belirtileri karaciğer kanserine işaret edebilir. Sarılık ile birlikte kaşıntınız varsa, bu iyi bir işaret değildir. Sarılık ayrıca pankreas ve safra kesesi kanseri de dahil olmak üzere diğer kanserlerin bir belirtisidir. Bununla birlikte, viral enfeksiyonlar (hepatit A veya bir tür gıda zehirlenmesi gibi), alkol tüketimi veya diğer bozukluklar gibi kanserli olmayan durumlar nedeniyle de ortaya çıkabilir.
Olağandışı karın ağrısı
Karaciğer kanseri olan çoğu insan üst karın bölgesinde ağrı yaşar. Doktorlar genellikle asemptomatik bir hastayı muayene ettiğinde, karaciğere baskı uygulandığında ağrı verici olduğunu söylüyorlar. Bu bölgedeki ağrı mutlaka karaciğer kanserine işaret etmez, aynı zamanda hepatit, dalak veya pankreas ile ilgili bir sorun da olabilir.
Sebepsiz kilo kaybı
Kilo veya iştah kaybı, bazı kanserler ve virüsler de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklarda yaygın bir belirtidir. Kilodaki ani bir düşüş mutlaka kanseri göstermez, ancak gördüğünüz diğer belirtilerin kanser türüyle ilişkili olup olmadığını mutlaka bir uzmana danışın.
İştah azalması
Göbek bölgesindeki aşırı miktarda sıvı, normalden daha hızlı bir tokluk hissine neden olabilir. Kanser her zaman iştah kaybına neden olur. Geğirme ve mide bulantısı da dahil olmak üzere hazımsızlık problemleri de yaygındır.
Dışkıda değişiklik
İshal, karaciğer kanserinin yaygın bir belirtisidir. Sindirilmemiş yiyecekler iyi emilmez ve sindirim sisteminden geçer.
