UNDP Raporu: Suriye’deki İç Savaşın Ekonomik ve Sosyal Etkileri

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Suriye’deki iç savaşın ekonomik ve sosyal etkilerine dair detaylı bir rapor yayımladı.

Rapora göre, 1 Ocak 2025 itibarıyla Suriyeli mültecilerden 4,74 milyonu farklı ülkelerde yaşarken bunların yüzde 61’i, yani 2,88 milyon kişi Türkiye’de bulunmaktadır.

Raporda, savaşın ülke ekonomisine 800 milyar dolarlık zarar verdiği, yoksulluğun arttığı ve altyapının büyük oranda çöktüğü ifade edildi.

Çatışmaların ülke ekonomisinin büyüme hızını ciddi şekilde yavaşlattığı, mevcut büyüme oranıyla savaş öncesi ekonomik seviyeye dönüşün 55 yıl sürebileceği belirtildi.

Suriye’nin istikrara kavuşması için UNDP’ye göre uzun vadeli ekonomik reformlara ve büyük çaplı uluslararası yardımlara ihtiyaç vardır. Suriye’nin refah seviyesinin artırılması olmadan Suriyelilerin ülkelerine dönmesi olası görünmemektedir.

Suriyelilerin Geri Dönmemesinin Sebepleri

Verilere göre Suriye’nin nüfusunun yüzde 90’ı yoksulluk sınırının altında yaşarken aşırı yoksulluk oranı yüzde 66’ya ulaşmıştır. Ülkede 6-15 yaş aralığındaki çocukların yarısı eğitime erişememekte, 5,4 milyon kişi işini kaybetmiş ve enerji altyapısının yüzde 80’i yok olmuştur.

Sağlık sisteminin çöküşü, temiz suya erişimde azalma ve barınma krizinin artması milyonlarca insanı insani yardıma bağımlı hale getirmiştir. UNDP, bu koşulların Suriye’nin yeniden inşa sürecini daha da zorlaştıracağını vurgulamıştır.

Raporda, Suriye’nin yeniden inşa edilmesi ve mültecilerin dönüşü için büyük ölçekli finansal desteğin gerekli olduğu belirtilmiştir. Suriyeli mültecilerin geri dönüşü için en az 12 ila 24 milyar dolarlık acil fona ihtiyaç duyulduğu ifade edilmiştir.

UNDP Başkanı Achim Steiner, “Suriye’nin toparlanması için insani yardımın yanı sıra tarımın canlandırılması, altyapının inşası ve temel hizmetlerin güçlendirilmesi gerekmektedir. Bu, ülkenin refahı ve barışı için kritik bir adımdır” demiştir.

Raporda ayrıca, mülteci krizinin bölgesel etkilerinin azaltılması için uluslararası toplumun koordineli bir şekilde hareket etmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Çözüm Yolları

UNDP raporu, Suriye’nin geleceği için çeşitli ekonomik senaryoları da ele almaktadır. Çatışmasız bir ortamda ülkenin kalkınma sürecinin hızlanabileceği ancak bunun için yıllık en az yüzde 5’lik bir büyüme gerektiği belirtilmiştir.

Daha hızlı bir toparlanma için yüzde 13,9’luk bir büyüme oranına ihtiyaç duyulacağı öngörülmektedir. UNDP Başkan Yardımcısı Abdallah El Dardari, “Suriye’nin geleceği, güçlü bir ekonomik istikrar planına bağlıdır. Bu, sektörlerin canlandırılmasını ve sosyal hizmetlerin güçlendirilmesini gerektirir” şeklinde açıklamada bulunmuştur.

Raporda, Esad rejiminin 2024 sonunda devrilebileceği ihtimalinin ülke için önemli bir dönüm noktası olabileceği ancak geçiş sürecinin uzun ve zorlu olabileceği vurgulanmıştır.